“Është diçka e mrekullueshme që njeriu ta ndjekë rrugën e zemrës së tij.” Kështu e shpjegon zgjedhjen e saj të profesionit gruaja e parë bullgare, e cila u bë shefe e ekipit kirurgjik të disa misioneve ushtarake. Pjesa më e madhe e jetës së doktoreshës Stefka Borisova ka kaluar në qendrën urgjente të Akademisë Ushtarako-Mjekësore në Sofje. Përveç kësaj ajo është pjesë e detashmentit për reagim të shpejtë në situata luftarake. Është e bindur se nuk ka profesione vetëm për burrat, por pohon se shpeshherë njerëzit reagojnë me mosbesim.
“Në klinikën tonë ka një djalë, i cili është infermier. Kur bëj vizita mjekësore më ka ndodhur që pacientët të më thonë: “Infermierë, thirri doktorin e ri”. Njerëzit mendojnë se profesionet e rënda janë vetëm për burrat” – thotë me buzëqeshje doktoresha Borisova. Sipas saj gratë mund të ballafaqohen me çdo një sfidë, por kanë nevojë për përkrahje për rritjen e fëmijëve. “Një grua nuk duhet të heqë dorë nga më thelbësorja, nga amësia”, është kategorike ajo.
Për vendimin e saj që të bëhet mjeke, ajo tregon: “Kjo ishte ëndrra ime e fëmijërisë, e cila nuk ka qenë e provokuar nga të afërmit e mi. Nëna merrej me tregti, unë kurrë nuk kam luajtur me kukulla. Akoma kur isha shumë e vogël i fushoja plagët e fëmijëve. Pastaj kur isha në klasën e katërt të shkollës me idenë time organizuam aktivitete jashtë shkollore “Miqtë e mjekësisë” dhe vizituam shumë spitale. Ishim të pranishëm në transfuzione të gjakut. Ftuam në shkollë profesorin Dimitar Paskov – krijuesin e medikamentit “Nivalin”. Gjithmonë i kam ndjekur ëndrrat e mia. Pas shkollës i dha provimet për degën e mjekësisë, por herën e parë nuk më pranuan në Universitet. Pas kësaj në vazhdim të një viti punoja si shitëse dhe vazhdoja të përgatitesha për provimet. Mendoj se secili duhet ta dëgjojë zërin e zemrës së vet.”
Akoma gjatë vitit të dytë të studimit të saj universitar natën doktoresha Borisova ka punuar në spitalin e ndihmës urgjente “Pirogov”. “Atje mësova shumë për diagnostikimin e sëmundjeve të barkut”, shpjegon ajo. Ka filluar me përpilimin dhe mirëmbajtjen e dokumentacionit dhe me dhënien e injeksioneve. Gjatë vitit të tretë të studimit ajo bëri operacionin e parë të apendicitit me ndihmën e një kirurgu të njohur. Për çmimin, të cilin ajo e paguan, doktoresha thotë:
“Martova kur isha studente, linda dhe një fëmijë. Atëherë, me të gjitha provimet dhe me punën më ishte shumë e vështirë. Gjysmë vit pas mbarimit të Universitetit fillova punë si asistente në Katedrën e Kirurgjisë të Universitetit të Mjekësisë të qytetit Pleven. Biri im i vogël, i veshur në rroba jeshile rrinte në një karrige në sallën e operacionit. Atëherë ai ishte 2 vjeçar. Gjithmonë kam qenë e përkushtuar në punë, por gjithçka e ka çmimin e vet.”
Në vitin 1997 gjatë kohës së krizës më të madhe në Bullgari, kur parat bullgare u zhvlerësuan dhe paga e mesme u bë 10 dollarë, doktoresha Borisova e mbaroi degën e dytë – kirurgji luftarake. Dy vjet më vonë mori pjesë në misionin e saj të parë.
“Misioni im i parë ishte humanitar – në Maqedoni, në vitin 1999, kur Bullgaria bëri një bazë për shqiptarët – kujton ajo. – Ne i mjekuam, i ushqyem ata, bëmë gjithçka. Nuk kishim spital dhe të gjithë të sëmurët apo të lënduarit i diagnostikova dhe i transportova në spitalin e refugjatëve, 50 km larg bazës sonë. Lufta është diçka e tmerrshme, por unë nuk kam frikë. Zoti i do guximtarët. Frika e shtrëngon njeriun, e paralizon atë.”
Përveç në misione në Maqedoni doktoresha Borisova ka marrë pjesë në 4 misione në Afganistan – në kryeqytetin Kabull dhe në spitalin ushtarak spanjoll në qytetin Herat. “Kjo ishte një pikë e nxehtë, ku i transportuan të plagosurat nga të gjitha skajet e Afganistanit” – kujton mjekja e guximshme.
Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova
Fotografi: arkiv personal
105 vjet më parë, më 27 nëntor 1919, në periferinë e Parisit, Neuilly-sur-Seine, u nënshkrua një traktat që i dha fund zyrtarisht pjesëmarrjes së Bullgarisë në Luftën e Parë Botërore (1914-1918). Historianët e përkufizojnë dokumentin si "katastrofa e radhës..
Uzurpimi i trashëgimisë kulturore dhe historike ka qenë dhe vazhdon të jetë një nga pasojat e shumta të pashmangshme të çdo konflikti ushtarak si në të shkuarën, ashtu edhe në ditët e sotme. Deri në përfundim të luftës në Ukrainë, është e pamundur të..
Instituti për Shkenca Kompjuterike, Inteligjencë Artificiale dhe Teknologji (INSAIT) pranë Universitetit të Sofjes “Shën Kliment Ohridski" vuri në dispozicion për përdorim falas Chat aplikacionin BgGPT me inteligjencë artificiale të gjeneratës së..
Ekipi i shkollës së mesme të dytë angleze në Sofje “Thomas Xhefersën” fitoi Konkursin e Gjashtë Evropian të Drejtësisë për nxënës, i cili u mbajt në..
Lidhur me miratimin të mërkurën e kaluar të përbërjes së re të Komisionit Evropian, i cili zyrtarisht mori detyrën para disa ditësh, iu kushtua më pak..