Për banorët e malit Stranxha rajoni Petrova Niva (Lëndina Petrova) është një tokë e shenjtë. Aty në vitin 1903 u zhvillua një kongres me pjesëmarrjen e anëtarëve të Organizatës Revolucionare të Maqedonisë dhe Edrenesë. U miratua vendim për shpalljen e një kryengritjeje, e cila u shpërthye më 6 gusht – Ditën e Shpërfytyrimit të Krishtit. Për heroizmin e udhëheqësve Mihaill Gerxhikov, kapitenit Stamat Ikonomov, Llazar Maxharov, Georgi Kondollov, për të gjithë kryengritësit, banorët mirënjohës të Stranxhës tregojnë në këngë. Vetëm për disa ditë Stranxha u çlirua dhe u shpall Republika e Stranxhës. Mirëpo, lufta e heronjëve u shua me mizori të përgjakëshme.
Edhe më sot pasardhësit shfaqin respektin e tyre me një tubim përkujtimor çdo gushti në zonën Petrova Niva në malin Stranxha. Aty ngrihet një Monument i Revolucionarëve të cilët sakrifikuan jetën në këtë betejë, u ndërtua një Kishë Eshtërore “Shën Petka” dhe u rregullua një ekspozitë muzeore me eksponate dhe fotografi nga Luftërat Çlirimtare të Bullgarëve nga Trakia dhe Maqedonia. Më 19 gusht të këtij viti u shënua solemnisht përvjetori i 114-të i Kryengritjes së Ilindenit në Lëndinën Petrova. Që të përulen para sakrificës së paraardhësve erdhën mijëra njerëz. Ndër të pranishmit ishte edhe presidenti Rumen Radev, nën kujdestarin e të cilit zhvillohen kremtimet. Në lidhje me këtë datë përkujtimore u organizua edhe Konkursi Folklorik “Me këngën e Manoll Mihajllovit”.
Manoll Mihajllovi është një këngëtar i njohur i krahinës së malit Stranxha. Lindi në fshatin Gramtikova. Kënga e vendlindjes pa u ndërprerë ishte shoqëruesi i jetës së tij. Vet ai kreu një punë të gjerë kërkimore lidhur me traditat dhe ritet tradicionale të krahinës së Stranxhës. Fryt i këtyre studimeve është libri i tij “Kënga Folklorike e Stranxhës”. Incizimet e këngëtarit në Radion Kombëtare Bullgare janë më se 550. Vet ai pranon: “Popullaritetin e fitova në sajë të këngëve nga repertori im, të cilat transmetoheshin në radio. Pjesa dërmuese prej tyre i është kushtuar Kryengritjes së Ilindenit." Që këtu lindi edhe ideja në programin e Tubimit “Lëndina Petrova” të përfshihet edhe Konkursi “Me këngët e Manoll Mihajllovit” . Organizatori i kësaj feste muzikore është këngëtari i ri i krahinës Stranxha Kostadin Mihajllov. Për edicionin e parë të konkursit vet ai tha:
“Gëzohem, se jo vetëm që organizuam, por edhe realizuam një ëndërr – konkursin “Me këngët e Manoll Mihajllovit”. Pjesëmarrësja më e vogël ishte nga qyteti Burgas. Kjo ishte 6-vjeçarja Marija Panajotova. Këngëtari më i moshuar, që u prezantua, ishte 78 vjeçar. Për ne – brezi i ri muzikor, Manoll Mihajllovi është një vojvode. Ai interpretoi kaq shumë këngë për hajdutë, komitë, kështu që ishte e domosdoshme që të organizohet një konkurs i tillë. Shpresoj, se që këtu e tutje shumë vite me radhë do të realizojmë këtë konkurs.”
Përgatiti në shqip: Svetllana Dimitrova
Fotografi: BTA dhe arkiv personal
Komuniteti bullgar në Kosovë është pak i njohur për opinionin publik në vendin tonë sot. Dritë mbi proceset historike që kanë ndikuar në këtë diasporë bullgare hedh botimi më i fundit i zgjeruar i librit "Komunitetet bullgare në Shqipëri dhe..
Tokat tona janë djep i qytetërimeve të lashta. Falë arkeologëve bullgarë, ato po bëhen të njohura për një auditor më të gjerë, tha kryeministri Rosen Zheljazkov gjatë prezantimit në Sofje të statujës së restauruar të një burri nga qyteti antik..
Në Muzeun Historik Rajonal të Gabrovos është ekspozuar një “copë letër” modeste drejtkëndëshe me përmasa 10 me 15 cm. Kjo është kartëmonedha e parë bullgare – një njësi prej njëzet levash me numër serial 000001. Është shtypur më 1 gusht 1885 në Shën..
Vranësira
Vranësira të dendura
Pjesërisht me re