Në fshatin Patalenica, të vendosur në rrëzat e Rodopeve, gjendet një nga monumentet më të rëndësishme mesjetare të kulturës - kisha “Shën Dhimitri”. Supozohet se kisha ka qëndruar rreth gjysmë mijëvjeçarë të groposur nën dhe për të mos u fyer nga pushtuesit osmanë. Ky është shkaku që një pjesë nga mbishkrimet murale me shenja nga periudha rilindëse të jenë të ruajtura mirë dhe deri më sot.
Sipas legjendës, kisha është zbuluar fare rastësisht, gjatë shekullit të 19 nga një bari, i cili pas një stuhie të fortë ka parë majën e një kryqi prej metali të duket nga kodra. Kështu është ripohuar gojëdhëna dhe tradita lokale, se nën tumën e vogël është varrosur një tempull i Zotit. Gjatë vitit 1870 kisha është quajtur Shën Dhimitër dhe që atëherë në të nderohet martiri i Madh i Selanikut
A ndodh që nëpër muze të ketë edhe disa eksponate të falsifikuara aq mirë sa nuk dallohen fare nga origjinalet - ka zëra dhe spekulime për këtë temë, por për momentin një seri e tërë falsifikimesh historike janë pjesë e një ekspozite në Muzeun Kombëtar..
Një statujë unike nga periudha romake e qytetit Odesos, e datuar paraprakisht në fund të shekullit II dhe gjysmën e parë të shekullit III, u gjet gjatë gërmimeve në zonën e stacionit hekurudhor në Varna, njoftuan arkeologët nga Muzeu Historik..
Një kompleks prej një duzinë shtëpish të vogla, të vendosura në pjesën jugore të qytetit shkëmbor Perperikon, u zbulua nga arkeologët nën drejtimin e Prof. Nikollaj Ovçarov. Sipas tij, bëhet fjalë për një lagje të tërë që daton nga shekulli XIII-XIV,..