Ditën e Bashkimit të Bullgarisë tingëllon pa ndryshim një nga këngët emblematike të dekadave të fundit të shekullit XIX – një kohë në të vërtetë heroike për Bullgarinë. Këngën “Gjëmon Marica” e kënduan vullnetarët bullgarë, opëllçenas, në Luftën Ruso Turke (1878), e cila ishte Çlirimtare për Bullgarinë. Më vonë ajo ngrinte shpirtin ushtarak dhe shoqëronte sukseset e ushtrisë bullgare nëpër fushat e betejave gjatë Luftërave të mëvonshme Ballkanike.
“O bij bullgarë, e gjithë bota po na shikon. Le të ecim drejt një fitoreje të lavdishme. Marsh, marsh me gjeneralin tonë! Le të fluturojmë në betejë, armikun ta mposhtim!”
Teksti i variantit të parë të këngës u krijua nga Nikolla Zhivkov, arsimtar, publicist, autor i librave shkollorë, krijues i kopshtit të parë fëmijësh tek ne, një rilindës i vërtetë. Pas Bashkimit të Bullgarisë në vitin 1885, “Gjëmon Marica”, por tashmë sipas tekstit të patrikut të letërsisë bullgare Ivan Vazov, u bë himn i Bullgarisë dhe e kreu zyrtarisht këtë rol deri në vitin 1948.
Të dhënat më të përhapura për origjinën e melodisë na kthejnë në mesin e shekullit XIX, kur pas shpartallimit të revolucionit në Perandorinë Austriake (1848) një grup i madh austriakësh duke përfshirë edhe Lajosh Koshut u vendosën për banim në qytetin bullgar Shumen. Ndër ta ishte edhe muzikanti Mihaj Shafran, krijues i orkestrës së parë bullgare nga tipi evropian. Një nga meloditë me popullaritet të cilën e ekzekutonte ky formacion u kthye në një këngë me tekst bullgar. Më vonë ajo u bë baza për muzikën e këngës “Gjëmon Marica”.
Versioni që dihet sot po redaktohet nga kompozitori ynë i famshëm Aleksandër Tanev.
E konsideruar gabimisht si një nga simbolet e sundimit monarkik, kënga madje u ndalua për ca kohë.
Pas ndryshimeve politike në vendin tonë në vitin 1989, ajo përsëri zuri vendin e saj midis marshimeve patriotike dhe tingëllon pa ndryshim në festat tona kombëtare.
Orkestra Simfonike e Radios Kombëtare Bullgare, me dirigjentin kryesor Konstantin Ilievski , po e nis sezonin e saj të ri krijues me një koncert festiv në Sallën "Bullgaria" të kryeqytetit më 1 tetor - data e shpallur nga UNESCO si Dita..
Dy aktorë të rinj - Alena Vergova dhe Bojan Todorov - prezantojnë këngën e tyre duet, të titulluar "Nata vdes vetëm". Kjo është gjithashtu kënga e parë nga albumi i ardhshëm debutues i Bojan, i cili na tregoi se si lindi ideja: "Po këndoja..
Një rikthim i shumëpritur është tani fakt - 19 vjet më vonë, D2, një nga grupet më të dashura të rokut, është rikthyer në formacionin e tij origjinal. Gjatë këtyre pothuajse dy dekadave, ideja e kthimit të Diço-s si frontman është diskutuar..