Pas festës së Epifanisë, ose Ditës së Ujit të Bekuar dhe larjes rituale të burrave, seria e zakoneve të janarit po vazhdon me festimin e Ditës së Ivanit më 7 janar. Në kalendarin e kishës, kjo është dita e Joan Pararendësit e Pagëzorit, i cili pagëzoi Jezusin në ujërat e shenjta të lumit Jordan.

• Çfarë na sjell Dita e Ivanit – tradita, rite dhe besime

Të rinjtë i lajnë vajzat duke i spërkatur me ujë ose duke tentuar t'i hedhin befasisht në lumë. Ky është shkas për shumë të qeshura dhe shaka. Në Ditën e Ivanit (Ivanovden) lahen edhe gratë e martuara, vajzat e fejuara dhe natyrisht ata që festojnë ditën e emrit. Në disa krahina kolendarët ende e lajnë udhëheqësin e tyre, dhe kështu riti i tyre misterioz konsiderohet i përfunduar plotësisht. Nga ana e tij, udhëheqësi e fton grupin e kolendarëve në një tryezë festive.

Sipas zakonit, në këtë ditë kumbarët lajnë në mënyrë rituale çiftin e ri, të cilin e kanë martuar një vit më parë, dhe në mbrëmje të martuarit duhet të vizitojnë shtëpinë e tyre, duke sjellë verë, bukë, mish të pjekur etj. Më pas përfundon zyrtarisht heshtja rituale (e ashtuquajtura “goveene”) në shenjë respekti të nuses përballë kumbarit, i nderuar si mbrojtës i familjes së re. Familjet e martuara prej vitesh gjithashtu tregojnë respektin e tyre për kumbarët.

Një pjesë e pandashme e gëzimit të Festës së Ivanit është vallja festive, e cila mbledh të rinjtë e të moshuarit.

Më pas është Dita e Gjyshes (Babinden), e cila në folklor është riti i fundit nga të gjitha zakonet që lidhen me larjen rituale.Ditët e Pista kanë përfunduar, që do të thotë se mund të fillojnë fejesat dhe dasmat, të cilat lejohen deri në fillim të Kreshmës së Pashkëve.

• “Sa spërkatje nga uji, kaq fëmijë në fis”

Foto: BGNES, arkiv