Kënga "Doli Deljo kaçak" është regjistruar për herë të parë nga folkloristë në rajonin e Zllatogradit në vitet ’30 të shekullit XX. Regjistrimi i saj i parë audio është realizuar në Radion Kombëtare Bullgare, në interpretimin e Nadezhda Hvoineva. Në vitin 1965, gjatë festivalit të parë kombëtar të folklorit bullgar në Koprivshtica, një folkloriste amerikane me emrin Ethel Raim mbeti e mahnitur nga kënga "Doli Deljo kaçak" të interpretuar me zërin e 23-vjeçares Valja Ballkanska. Valja kishte lindur në fshatin Arda në Smolljan. E lindur me fat me një zë të jashtëzakonshëm dhe një ndjeshmëri të shkëlqyer muzikore, ajo nuk ndaloi kurrë së kënduari. Në moshën 18-vjeçare hoqi shaminë dhe shkoi fshehurazi në një audicion në Smoljan. Karriera e saj filloi në vitin 1960 si soliste në Ansamblin Shtetëror të Këngëve dhe Valleve Popullore "Rodope".

Pak kohë pasi Ethel Raim dëgjoi Valja Ballkanskën në Koprivshtica, edhe një folklorist i ri amerikan me emrin Martin Koenig u tërhoq nga Bullgaria. Një organizatë jofitimprurëse e themeluar prej tij merrej me studimin, dokumentimin dhe prezantimin e kulturës tradicionale dhe qëllimi i tij ishte të regjistronte folklorin autentik bullgar. Në SHBA, ai dëgjoi regjistrimet që kishte bërë Ethel Raim në festivalin e Koprivshticës. Të dy vendosën se patjetër duhej të takoheshin përsëri me Valja Ballkanskën. Ata mbërritën në Bullgari në vitin 1968 me një ekip regjistrimi dhe pajisje shumë cilësore. Meqenëse në zonën e Smoljanit nuk kishte studio, pajisjet u vendosën në një klasë me tavan të ulët. Valja qëndronte në njërin cep të klasës, ndërsa dy gajdexhi – në tjetrin, secili me një mikrofon përpara. Ata nuk ishin muzikantë profesionistë, por minatorë: “Stefan Zahmanov nga Sokollovci dhe Llazar Kanevski nga Momçillovci ishin të mrekullueshëm sepse luanin me shpirt,” – tregonte vite më vonë Koenig.

Por folkloristët amerikanë nuk ishin të përfshirë në përzgjedhjen e "Doli Deljo kaçaku" për Diskun e Artë të vendosur në anijen kozmike "Voyager 1" – e lëshuar më 5 shtator 1977 nga Kepi Canaveral dhe që e braktisi sistemin diellor në vitin 2004. Disku, që përmban fotografi dhe tinguj nga Toka, synon të ruajë për brezat e ardhshëm një pjesë të trashëgimisë tokësore dhe të shërbejë si një mesazh për civilizime jashtëtokësore. Përmbajtja e tij përfshin tinguj të natyrës, përshëndetje në 55 gjuhë dhe një mesazh nga Presidenti i SHBA-së dhe Sekretari i Përgjithshëm i OKB-së. Gjuha bullgare nuk është përfshirë në përshëndetjet, por përveç tyre ka një përzgjedhje 90-minutëshe me muzikë botërore nga kultura të ndryshme. Krahas veprave të Bahut, Mocartit, Bethovenit dhe Stravinskit, është përfshirë folklor nga Java, Senegali, Zairi, Australia, Meksika, Guinea e Re, Japonia, Gjeorgjia, Peruja, Azerbajxhani, Ishujt Solomon, Kina, India, nga fiset Navajo në SHBA. Dhe perla bullgare – "Doli Deljo kaçak".

Bullgaria mund të mos flasë në Diskun e Artë, por ajo këndon me zërin më prekës të Rodopëve. Zëri i Valja Ballkanskës – një zë tokësor me përmasa jashtëtokësore – ka kohë që është bërë pjesë e Universit. Edhe sot, Valja Ballkanska është simbol i urtësisë së popullit bullgar, i shpirtit të veçantë të folklorit tonë, i virtyteve tona më të çmuara – mirësisë dhe njerëzillëkut, i përpjekjes së përhershme për harmoni dhe përsosmëri.

Na mbetet vetëm të ndjejmë keqardhje që fonoteka e Radios Kombëtare Bullgare nuk disponon atë interpretim të Diskut të Artë, regjistruar së bashku me Stefan Zahmanovin dhe Llazar Kanevskin në vitin 1968 në një klasë në Smoljan. Regjistrimi që transmetohet më shpesh në radio është ai i Valja Ballkanskës me gajdexhiun Dimitër Petkovski, i realizuar në të njëjtin vit.