Dünyanın müzik başkentlerinden biri olan New York’ta müzik afişlerinde yer alan grupların repertoarında Balkan ezgilerine daha fazla yer veriliyor. Ametrikalı akordeon ustası Matthew Fass, Balkan fokloruna olan ilgisini gizlemiyor, ki kendisi bundan kısa zaman öncesi Bulagaristan’ı 5’inci kez ziyaret etti. Matthew Fass, Bulgaristan Radyosuna verdiği demeçte şunları paylaştı:

“Balkan folkloruna ilgim, 90’lı yıllarda San Fransisco’da yaşadığım yıllarda bir kolej radyosunda duyduktan sonra geldi. “Misteriyata na Bılgarskite Glasove” topluluğunun bir şarkısını duyduktan sonra, başladı. Çok fazla etkilendim. Bu dönemde ayrıca inanılmaz ezgilerin yer aldığı Emil Kusturitsa’nın filmlerini de seyrediyordum. İlk akordeonumu bir ikinci el eşya satışı sırasında aldım. Kendi kendime öğrenmeye başladım. Eastern European Folklife Center, Doğu Avrupa Halk Yaşam Merkezinde Bulgaristan, Yuananistan, Makedonya, Türkiye’ye ait birçok müzik tarzını ve müzik aletlerini tanıdım.Merkezde tanıdığım özel konuk Romanların efsane sesi Esma Recepova oldu.”

Matthew Fass, 1999 yılında Bulgaristan’a yaptığı ilk ziyareti sırasında Blagoevgrad “Pirin pee” (Pirin şarkı söylüyor) festivalinde gördüğü küçük bir düğün orkestrasından çok fazla etkileniyor. New York’a döner dönmez tam bu tarzada müzik çalacağına karar veriyor. Bugün Matthew Fass, Balkan müziğine olan tutkularının müzisyenlerinin birleştirdiği “Raya Brass Band” üflemeli çalgılar topluluğunun, bir parçasıdır. Sırp ve Çingene melodilerle başlayıp şimde de Bulgar Arnavut, Türk ve Yunan motifleri eklemişler. Şu anda Balkan ritimlerinde kendi müziğini besteliyorlar. New York’un müzik sahnesinin bir parçası olarak Chikago, New Orleans ve San Francisko’da müzik sahnelerinde yer alıyorlar, ki bu söz konusu şehirlerde Balkan müziğine ilgi devamlı artıyor.

Balkan folkloru Amerika’da nasıl karşılanıyor?

“60’lı ve 70’lı yıllarda Amerika’da Doğu Avrupa halk müziğine büyük ilgi vardı-diye belirtiyor Matthew Fass. Belki de “yasak meyve” misali durumundan dolayı. Bu tür müzik Demir perdenin ötesinde yaratıldığı için. Eastern European Folklife Center, Doğu Avrupa Halk Yaşam Merkezinden öğretim üyeleri 70’lı yıllarda Balkanları bir ucundan diğer ucuna kadar gezmiş görmüş kişilerdi. Onlar etnomüzik uzmanları, dansçı ve müzisyendi. 70’li yıllarda halk müziği New York’ta çok moda idi.”

“Festival, başta “Zlatne Uste Balkan Brass Band” müzisyenleri olmak üzere, bir grup meraklı tarafından kuruldu. Aslında bu grup, artık 30 yıldır büyük bir başarıyla New York’ta Sırp müziği icra eden ilk üflemeli çalgılar topluluğudur. Onların hikayelerini konu alan bir belgesel film bile çekildi. 1985 yılında ilk festivale 100-200 kişi geliyor. Bugün bu festival Brooklyn’de dört sahnede düzenleniyor ve Sırplar, Makedonlar, Amerikalılar, hepsi birarada dans ediyoruz”

Festival sayesinde Matthew Fass, “101 Kaba Gayda”, “Bosilek” dans topluluğu,, “Kabile” topluluğu ve “New York City’nin genç sesleri” korosundan birçok dost edindi. Matthew Fass, Ulusal Folklor Festivali nedeniyle Ağustos ayında Koprivştitsa’yı ziyaret edecek. Bir sonraki adımı ise, “Raya Brass Band”ın Balkanlar’da bir turnesini düzenlemektir.

Çeviri: Şevkiye Çakır