Bir güneş saati nasıl çalışır? Asırlar öncesi atalarımız günleri, saatleri, ve ayları nasıl hesaplıyorlardı? Çocuklar, bütün bu soruların cevabını Köstendil “Akademisyen Yordan İvanov” Tarih Müzesi nezdinde kurulan atölyeyi 16,17 ve 18 Mart tarihlerinde ziyaret ederek öğrenecekler. Müzedeki çocuk atölyeleri, üç yıldır ard arda düzenlenmektedir ve her defasında da farklı konular üzerinde çalışmalar yürütülür. Küçük çocuklar, eski zamanlarda ekmeğin hazırlanması veya antik mozaiklerin nasıl yapıldığı, hatta çarıkların yapılış şekli konusunda, bilgi sahibi oluyorlar.

“Genelde çocuklar bir müzeye girdikleri zaman, gördükleri eserleri anlamıyorlar. Çocuk Müze Köşesinde yürütülen çalışmalar, sadece afacanlara değil, aynı zamanda ebeveynlere de eserleri anlamalarını sağlarken onlar için bu eserleri daha ilginç kılmaktadır” –diyor Köstendil Müzesinden Miroslava Taskova ve devam ediyor:

“Çocuk atölyesinde seçtiğimiz konuların yılın o ayına özgü özel tarih veya olayla yakından ilgisi vardır. Mesela Mart ayı için seçtiğimiz konu, 21 Mart’ta kutlanan “Köstendil Baharı”ndan ilham aldık ve tabii ki baharın gelişiyle ilgilidir. Bu bahar kutlaması Köstendil’e has bir bayram olurken Bulgaristan’da tektir”.

Çocuklar, Avrupa’da bilinen ve şu anda Köstendil Müzesi’nde korunan en eski takvimlerden birini örnek alıyorlar. Takvim 6 000 yıllıktır ve 20.asrın 90’lı yıllarında Köstendil bölgesinde Slatino köyü yakınlarında Çardako mevkiinde bir arkeolojik kazı sırasında keşfedilmiştir. Belirtmek gerekiyorsa takvim, fırında pişirilen bir kil modelin üzerine çizilmiştir:

“Söz konusu kil modelleri, Taş ve Bakır Çağına özgü eserlerdir. Bu nesne tamamen farklı işaretlerle süslüdür. Sapı bir hayvan biçiminde olurken temellinde Ay ve Güneş takviminin çizildiği bir tablo var. “- diye belirtiyor Miroslava Taskova.

Eski Pautalia (şimdiki Köstendil) şehrinin temellerinde arkeologlar Güneş saatinin dev granit bir kaidesini buluyorlar. Güneş saati günümüze kadar ulaşmamıştır, kaide ise bugün Köstendil müzesinin  bahçesinde bulunmaktadır:

“Kaidenin üzerinde iyi dilekleri içeren bir yazı bulunuyor. Aslında bu yazıyı yazanlar, saatin üzerinde bulunduğu binanın mimarlarıdır. Yani bu bina, İmparator Adrian(117-138 yılları) zamanında inşa edilen bir bazilik olabilir. Veya Roma Döneminde yaşayanan İmparator kültüne ilişkin başka bir bazilik olabilir. Bugün Köstendil merkezinde belediye binasının tam önünde söz konusu Güneş saatinin bir modelini görebilirsiniz.”

Böylece müzenin Mart ayı çalışmalarında çocuklar, İnsanoğlunun en büyük keşiflerinden biriyle tanışma fırsatı buluyor, bu da zamanın hesaplanması:

“Bu yıl Güneş saatlerini beyaz kilden hazırlıyoruz. Yarım daire çizerek 12 rakamlı bir saat figürü çiziyoruz keskin bir aletle. Ortada yelkovan için yer bırakıyoruz. Çocuklar, Yerküre’nin Güneş’in çevresinde döndükçe yelkovanların üzerine düşen gölgenin aslında zamanı gösterdiğini öğreniyorlar. “

Çalışmalar sırasında iki tarafta da heyecan dorukta, çocukların olduğu kadar öğretmenlerin de heyecanlı oldukları göze çarpıyor:

“Çocuklarla çalışmak ve onları düşünmek son derece heyacan vericidir. Böyelece bizler de içimizdeki çocuğu besliyoruz. Aslında büyükler ve çocuklar arasında sımsıkı bir bağ var. “

Fotoğraflar: özel arşiv

Çeviri: Şevkiye Çakır