Geçen haftanın sonunda Hırvatistan, Dubrovnik’te Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci zirvesi yapıldı. Bundan 21 yıl önce Bulgaristan’ın belirleyici katkısı ile kurulan Süreç, günümüzde de toplam nüfus sayısı 150 milyon kişiyi bulan devletler arasında güncel bölgesel işbirliği formatı olmaya devam ediyor. Dubrovnik’te yapılan zirve, bazı önemli özellikler taşıyor ve bunlar Bulgaristan’ı sadece bölge ülkesi olduğu için değil, AB ve NATO üyesi olduğu için de ilgilendiriyor. Ülkemizin bu çifte üyeliği, Bulgar heyetinin foruma katılımına damga vurdu.

Hazlihazırda Batı Balkanlar’ın uluslararası sahnede önemli konuma gelmek gibi tarihi bir şansı vardır. Genişleme süreçlerinin getirdiği uzun yorgunluğun ardından şimdi Batı Balkanlar’ın entegrasyonu tekrar gündemde. Ancak AB, milliyetçi söylemin, demokrasiye zıt düşen suistimallerin ve yolsuzluğun sınırlandırılmasını entegrasyon için şart koştu. Başbakan Boyko Borisov’un Batı Balkan ülkelerinin Avrupa ve Atlantik yapılarına entegrasyonunun hızlandırılması için siyasi elitlerin “tarihten silkinmeleri” ve geçmişten miras kalan çelişkilerden arınmaları gerektiği yönünde açıklamasını da bu bağlamda ele almak gerekir. Borisov’un sözlerine göre bu Balkan devletleri arasında daha fazla dayanışma ve anlaşma, ihtilafları, savaşları ve etnik temizlikleri konuşmaktan vazgeçmek ve daha iyi iş ortaklığı için çabaları yoğunlaştırmak demektir.

Hırvatistan, Güneydoğu Avrupa İşbirliği Sürecinin dönem başkanlığını 1 Temmuz 2016 tarihinde Bulgaristan’dan sonra devraldı. Bir sonraki başkan ise Slovenya olacak. Slovenya ve Bosna Hersek’ten sonra dönem başkanlığının kimin tarafından üstlenileceğine dair tartışmaların yapıldığını kaydeden Boyko Borisov, Sürecin başkanlığı bile sorunlu olduğu halde bölgenin NATO ve AB üyeliğinden nasıl söz edileceği sorusunu sordu. Bu tartışmalarla ilgili olarak Borisov Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç önünde başkanlığın Kosova tarafından üstlenilmesi gerektiğinde ısrar etti.

Dubrovnik’te Dışişleri Bakanı Ekaterina Zaharieva, mevcut şartlarda Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci içindeki çabaların ulaşım, enerji ve sosyal politikalar olmak üzere üç esas doğrultuda eylembirliğinin yoğunlaşması yönünde sarfedilmesi gerektiğine vurgu yaptı. Sofya heyeti, Bulgaristan Türkiye, Sırbistan ve Yunanistan’la altyapı ilişkilerinin aktif bir şekilde geliştirirken yarımadanın batısında bunun hala öncelikli hedef olmadığına dikkat çekti. Bulgar tarafının öne sürdüğü gibi ulaşım altyapsının geliştirilmesi rekabet gücünü ve hizmetlerin hareketliliğini artıracak, enerji projeleri bütün bölgenin sürdürülebilir şekilde gelişmesine katkı sağlayacak, sosyal politikaların uyum haline getirilmesi ise bölgeyi yabancı yatırımcılara daha cazip hale getirecek.

Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci kapsamında düzenlenen toplantılar bölge yöneticileri arasında ikili görüşmelerin yapılmasına da münasebet oluyor. Şimdi Dubrovnik’te Dışişleri Bakanı Zaharieva, mevkidaşları Kosova’dan Enver Hocay ile, Hırvatistan’dan Mariya Buriç, Sırbistan’dan İvitsa Daçiç ve Makedonya’dan Nikola Dimitrov’la görüştü.

Bulgaristan’ın Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci kapsamında en yakın sorumluluğu, Kasım ayında ülkelerin sosyal bakanlık uzmanlarının Sofya’da bir araya gelecekleri toplantının evsahipliği olacak.

Çeviri: Tanya Blagova