Bulgaristan, 2029 yılına kadar orduyu yeniden silahlanma konusunda 2 milyar avroluk dev bir plan hazırlıyor. Mevcut Rus askeri teknik ve donatım eskidi, NATÜ üyesi ülkelerden ise GSYH’nın %2’sini askeri amaçlara ayırma ısrarları çoğaldı. Bunun üzerine Ortadoğu’daki askeri çatışmalar ve Kırım’ın Rusya’dan ilhakından sonra Ukrayna’daki istikrarsız durumdan dolayı Bulgaristan kendini terör tehdidinden korkuyor. Batı ve NATO standartlarına uygun ve makul fiyatlardan neler alıp, orduyu modernize edeceğiz?

Bulgar ordusu ücretli olup, kağıt üzerinde sayısı 30 bin görünüyor. NATO üyesi ülkelerle sınır ülke olarak dönemin komünist Bulgaristan’ı silahlı kuvvetlerine ağırlık veriyordu ve bonkör Moskova’dan teknik, teçhizat, askeri donatım olarak ne isterse alıyordu. Zamanın güçlü ve modern ordusu haline gelmişti Bulgar askeri kuvvetleri. Berlin Duvarının yıkılmasından sonra, Bulgaristan’da komünizm çöktü, rota değişti ve Sofya NATO üyesi oldu. Daha sonra ülke AB’ye girdi, zorunlu askerlik kaldırıldı, yerine profesyonel ordu getirildi.  Her şey çok iyi olacaktı, ne var ki Bulgar ordusunun donatımı çok eskidi, komünizm dönemi silahları moralmen ve fiziksel olarak devre dışı kaldı.

Askerlerin sayısı çok azaldı, hatta yakında ordu için 6 bin yeni görevlinin arandığı, ancak 300 avro maaşla kimsenin bu boş iş yerleri için aday olmadığı bildirildi. Bulgaristan’da ordunun modernizasyonu için erteleyecek zaman kalmadı. Hükümet, parlamento, Cumhurbaşkanı ve askeri çevreler orduya yeni jetler, yeni gemiler ve yeni tanklarla yenileme ihtiyacı üzerinde görüş birliğine vardı. 2029 yılına kadar bu amaçla 2 milyar avro ayrılması kararlaştırıldı.
 
Politik çevrelerdeki ana soru tam ne ve nereden alınacak. Savunma bakanlığından özel uzmanlar komisyonu İsveç Gripen jetleri alımını onayladı, ancak sonucunda büyük kavgalar yaşandı. Parlamentoda özel komisyon oluşturuldu ve bu jetlerin olası alımıyla ilgili durumlar incelenmeye alındı. Başka silah ve askeri sistemler alma sözleşmelerinde de benzeri sorunlar yaşanabilir, çünkü mali çıkarlar çok büyük.

Buradan da tüm silahların Batı’dan mı alınması veya yerli Bulgar askeri endüstrisi de mi devreye girebilir sorusu çıkıyor. 1989 sonrası tüm ülke olduğu gibi, Bulgaristan savunma ve askeri endüstrisi de zor günler yaşadı, ancak son 5,6 yıldan beri, hele de dünyadaki çatışmalardan dolayı çok parlak bir dönem geçiriyor. Bulgar askeri işletmeleri genelde ihracat için çalışıyor ve yılda yarım milyar avro gelir sağlıyor.  Onlar genelde Kalaşnikof tipi ototamtik silah, anti tank güdümlü füzeler, gözetim ve hedef sistemleri, askeri optik ve iletişim araçları üretiyor.

Uzmanlara göre Bulgar askeri işletmeler, Bulgar ordusunun modernizasyon  ihtiyacını kısmen karşılayabilir. Jetler için bu imkansız, çünkü ülkenin bu üretimde deneyimi yok, ancak SAAB gibi İsveç firması “ofset sözleşme” teklif etti- “bize yatırımda bulunursanız sizden satın alırız” mantığı ortaya konuldu.
Bütün bunlar Bulgar savunma sanayinin geleceği için iyimser tablo oluşturabilir. İç piyasanın canlanmasıyla beraber, Ortadoğu’da çatışmaların da yakında duracağa benzemiyor. O yüzden büyük Bulgar silah işletmeleri yeni iş gücü arayışını sürdürüyor.
 
Çeviri: Sevda Dükkancı