Aziz Kiril ve Metodiy kardeşlerin günümüze kadar korunan ikonalarının Avrupa’nın merkezinde korunuyor olması bir tesadüf değil.Selanikli kardeşler Roma’da Yeni Ahit’in tek ibadet dili saydığı Latince, Yunanca ve İbranice’nin kutsallık mitini ortadan kaldırarak, kültürel devrimini gerçekleştirdi.

Ortaçağda Slavların ve diğer milletlerin Hristiyan öğretisinin yolunu açan iki kardeş, Slav dünyasının havarileri ve aydınları olarak tarihe geçer. O yüzden bu iki aziz, bütün ikonlardaki resimlerde ellerinde Slav Alfabesinin harflerinin yazdığı bir kağıtla çizilir.

Slav Alfabesinin icat eden Kiril ve Metodiy Ortdoks fresk kültüründe geniş yer alır. Bu sanatta her unsur azizlerin veya İncil’deki olayların hikayelerini zenginleştiren özellikler taşıyor.

“Dveri” Eğitim Girişimleri Merkezi uzmanı doktor Zlatina Karavılçeva ikonların tarihçesi hakkında bilgi verdi: “İkonlar ilk asırlarda her hangi bir azizin veya keşişin simasının korunması amacıyla çizilir. İnsanlar ikonları görmek uğruna yüzlerce kilometer yol geçer ve onu gördüklerinde arkasında gizli dini hikayeler hakkında ipucu alırmış. İkonları çizen ressamlar, hikaye ve olaylara sadık kalsa da, her zaman kendilerinden de bir şeyler katarmış”. 

“İkonlar dini fantazilerin önüne set koyarak, mistik durumlara dğşmemek için Ortdoks öğretiyi ön plana çıkarıyor. İkonun ana ibadet fonksiyonu İncil’den olayları aktarmakla beraber, terbiye ve dua içeren etkiler de yaratıyor. Hristiyanın Tanrı ile temasını iyileştirmek için beyninde “disiplini ve düzeni” sağlamayı da amaçlıyor.

Görünen şekillerin arkasındaki dil nedir? Bir kez öğrenildikten sonra ijonlara hayat veren ve onu konuşturan bu dil hangisidir?

“Bütün azizler, İsa ve Meryem Ana da olmak üzere ikonlarda tam yüzle çizilir. İsa’nın yüzünü gören kişi, tüm hatlarında kendi inancının yansımasını görmek ister.  Onların başını çevreleyen hale ise, Tanrı’dan alınan gücü, ışığı, barış ve mutluluğu ifade eder. Azizlerin başındaki haleler, onların İsa’ya ve dini nimetlerine yakınlığını ifade ediyor”. 

Klasik ikonlarda İsa kırmızı gömlekle çizilir. Bu renk onun ilahi doğasını betimler. Pelerini ise, insanın doğasında günah dışındaki herşeyi yansıtan mavi renkle çizilir. Meryem Ana ise mavi elbise, kırmızı pelerinle çizilir. Bu da Tanrı’nın annesinin ilahi nimetler saçan, tertemiz bir insan olduğu anlamına geliyor. 

“Hale altın renklerle çizilir. Altın rengi nimetler çarlığının işaretidir. Tanrı’ya dönen bu azizin zamanla bir hamur gibi kabararak, dini nimetleri saçtığınn alametlerini içeriyor. Nimetlerin kırmızı peleriniyle örtünen insanoğlu doğası, gerçek dini ve ilahi gücü de kendinde bulacaktır”, diyor ilahiyatçı Zlatina Karavılçeva.  

Fotoğraflar:dobrichmuseum.bg, bg-patriarshia.bg, pravoslavieto.com, dveri.bg

Çeviri: Sevda Dükkancı