25 Mayıs 2023’te Spasovden veya İsa’nın Göğe Yükselişi Yortusu kutlanıyor. Yortunun tarihi değişkendir ve her zaman Paskalya’nın ilk gününden tam olarak 39 gün sonra Perşembe gününe denk gelir. Hristiyanlara göre Mesih’in yeryüzündeki yolculuğunun sonu kabul edilen 40. günde göğe yükselir. Ancak İsa insanları terk etmez, Hamsin Yortusunda onlara Kutsal Ruhu gönderir ve Tanrı huzurunda insanlar için aracılık etmeyi bırakmaz.

Spasovden, Hristiyanların Aziz Spas’a dualar ettiği günlerden biridir. Yaygın olan inanca göre, Aziz Spas insanları dolu ve sel gibi doğal afetlerden korur. Eski zamanlardan beri, İsa’nın Göğe Yükselişi Yortusu önceki gece, Bulgaristan’ın bulunduğu topraklar üzerinde, hastaların kutsal bir yerde şifalı pınarın yanında uyumaları durumunda iyileşeceklerine dair inanç yaygındır.

Byala Slatina belediyesinin en eski köylerinden biri olan Tırnava köyünden başlayan bir efsaneye göre, insanların evlerine 4 km mesafede şifalı bir kaynak varmış. Bu kuyunun sularının giderinde duran kör bir öküzün mucizevi bir şekilde yeniden görme yetisine kavuşmasından sonra halk bu bölgeye Şifalı Kuyu adını vermiş. O zamandan beri, her yıl Spasovden’den önceki gece köy sakinleri bu yerde toplanırmış. Uzun yıllar orada Tırnavalı herkesin katıldığı festival düzenlenirmiş.

Bu yeri bugün de görmek mümkün, ziyaret ediliyor ancak gelenek sadece eskilerin hikayelerinde kaldı. Tırnava köyü, 2 000’in üzerinde nüfusuyla en büyük köylerden biri ve ayrıca okullarda, anaokullarında çok sayıda çocuk var. Tam da onlar için okuma evi ile Belediye Yönetimi, eskiden insanların yaşamını ve inançlarını anlatmak üzere özel canlandırmalar düzenlemekte. Şifalı Kuyu bölgesi özellikle yaz aylarında sıkça ziyaret edilmekte. Kuyunun yanında 1937 yılında inşa edilen çeşme ve yerin kutsallığını hatırlatan bir adak haçı bulunmakta. Köy Muhtarı Gabriela Ralovska, “Kuyu hala var, ancak oraya ulaşmak için yol olmadığı için erişim zor, tarlaların arasından toprak bir yol var” dedi ve şöyle devam etti:

“Geleneklerimiz, Bulgaristan’ın diğer yerlerinde Spasovden’de yapılanlardan pek farklı değil. Bu günden önceki gece meşhur kır çiçeği Gazel Otu bitkisinin çiçek açtığı ve gece yarısından sonra hasat edilip, bir su kabına konulduğu bilinmekte. Ardından hasta kişinin başucuna bırakılır. Eskiden büyülü sözler söyleyen büyükanneler vardı ve bu ritüeli Spasovden’de gerçekleştirerek insanların iyileşeceğine inanılıyordu. Çeşme ve kuyu çevresinde bazı iyileştirmeler yapmaya çalıştık ama zor. Çocuklara  yeri ve adak taşını göstermek, efsaneleri aktarmak için götürüyoruz. Ayrıca orada asırlık bir de meşe ağacı var. Onun hemen yanında ise büyüyen başka bir ağaç var. Bu yüzden umarım Tırnava halkı için geleneksel, unutulmaz bir yer olarak korunur ve gelecek nesiller için de kalır.”

Foto: arşiv, BNR-Vidin, Gabriela Ralovska tarafından temin edildi

Türkçesi: Bedriye Haliz