Yoğun dijitalleşme ve hayatın her alanına yapay zekanın girdiği bir ortamda, yüksek kalifiye ve yüksek maaşlı ihtisaslı meslekler yok olmaya yüz tutma riskiyle karşı karşıya kalıyor.

Fiziksel beceriler ve ustalık gerektiren işler en az etkilenecek. Dünya çapında istihdamın %4-5’i bu alandan oluşuyor. Fakat buradaki orantılar görecelidir, çünkü hiç kimse örneğin 2075’te nasıl işler ve mesleklerin aranacağını şimdiden söyleyemez.

Bulgaristan Bağımsız Sendikalar Konfederasyonu KNSB Sofya’da düzenlediği konferansta “yeşil ve dijital değişikliklere” vurgu yaptı. Yapay zeka birçok insanın günlük rutin işini kolaylaştırırken, çalışanların haklarını savunmada da önemli rol alabilir. O yüzden dijitalleşmeyi insanların ve çalışanların kişisel özgürlüğünün hizmetine kullanmanın zamanı gelmiştir.

Sosyal Politika Bakanı Borislav Gutsanov bu tezi öne sürdü ve devlet bütçesi ile Avrupa fon kaynaklarından toplam 1 milyar levanın önümüzdeki yıllarda çalışanlara dijital beceri için ayrıldığını söyledi.

"İşçilere ve işverenlere güvenlik sağlanması için mevzuata esnek uyum gerekli olacaktır. Çalışma şartları, işi değerlendirme ve çalışma saati kontrolüne bağlı bu dijital transformasyonun temelinde insan ve onun hakları yattığı bilinmeli. Kaldı ki yapay zeka işvereni destekleyebilir, ama onun yerini ve sorumluluklarını alamaz. İş temasları algoritma hesaplarına değil, kişisel irtibatlara bağlıdır”.

Yapay zekanın hızlı tempolarla girmesiyle iş piyasası değişiyor ve bu da sendikaların rolünü daha etkin hale getiriyor. Yapay zekanın işletmelere girişi ve entegre edilmesi sürecinde sendikaların yer alması da önemlidir, dedi Çalışma ve Sosyal Politika Bakanı.

İş hukuk düzenine algoritmaların girmesi çalışan kişiye yeni bir tehdit niteliğindedir. O yüzden yapay zeka toplu iş sözleşmesi alanında kullanmalıdır. KNSB iş yerlerinde Algoritmik İşletme Genelgesi hazırlanmasında ısrar ediyor.

"İşçilerin seçilmesi, değerlendirmesi ve denetimi yapay zeka algoritmalarına bağlı olmamalıdır, diyor KNSB Başkanı Plamen Dimitrov.

Bir algoritma bizim işimizi ölçemez, işimizi değerlendiremez, ona paha biçemez. Bu insanoğluna yeni bir tehdit anlamına gelir. Yapay zeka kullanım kuralları toplu sözleşmelere pek taraf olmuyor.

KNSB yapay zeka kullanımı kurallarının çağdaş iş temaslarının bir kısmı olarak toplu sözleşmelere dahil edilmesini istedi.

Eğitim ve Bilim Bakanı Krasimir Valchev de konferansa katılımında 25 yıl önce eğitim reformunda yabancı dil bilgisinin AB üyeliği bağlamında şart olduğunu hatırlatırken, günümüzde Bulgar çocuklarının yabancı dilleri çok iyi bildiğini fakat “bizim gerilediğimiz” matematik ve fen bilgilerinin ön plana yerleştiğini söyledi.

"Gelecekte insanlar iş yerini değiştirdiği gibi, mesleklerini de değiştirecek ve o yüzden eğitim sistemiyle ilgili alışmış modelleri de değiştirecektir.

Yapay zeka beceri aracı olduğu gibi,çok hızlı bir şekilde iş ve meslek değiştirebiliyor, özel bilgi gerektiren işlerin yerini yapay zeka alacak, daha kapsamlı beceriler gerektiren işler insanlara kalacak” dedi Krasimir Valchev.

Yazı: Gergan Mançeva

Çeviri: Sevda Dükkancı