Bulgaristan’da veterinerlik mesleğinin karşı karşıya olduğu ciddi kadro açığı, hem hayvan hem de insan sağlığı açısından ciddi anlamda olumsuz neticeler getirebilen krizin yaşanması ihtimalini beraberinde getiriyor.

Bundan sayılı günler önce buna dair uyarıda bulunan dr. Evelina Rabaciyska – Todorova, Almanya’da bulunan prestijli bir üniversiteden mezundur. Veteriner tıp uzmanı halihazırda ülkemizde mesleğini uygulayan baytarların sayısı toplam 2600 olurken onlardan sadece 900 kişinin iribaş hayvanlara sağlık hizmeti verdiğinin altını çizdi. Veteriner hekimlerin büyük bir bölümü emekli veya emekliliğe ayrılmak üzere olurken tarım hayvanları ile çalışmayı seçen genç uzmanların sayısı gitgide azalıyor.

Bu durumun sebepleri ve Razgrad ilindeki durum nedir? Bu konuda BNR Şumen Radyosu’ndan Ayşe Latif’in Bulgaristan Veteriner Hekimler Birliği Razgrad Şube Başkanı dr. İvan Shterev ile yaptığı söyleşiyi dikkatinize sunuyoruz.

Dr. Shterev’in sözlerine göre aslında et, süt, yumurta ve yün gibi ürünler veren hayvanlarla çalışan veterinerler kıt. Süt için sığır yetiştiricliği, koyun ve keçi yetiştiriciliği yapılan çiftliklere hizmet veren veterinerler çok az. Veterinerlik bölümünden mezun olanların çoğu, şehirlerdeki evcil hayvan kliniklerine yöneliyor.

Bulgaristan Veteriner Hekimler Birliği Razgrad Şube Başkanı dr. İvan Shterev, radyomuza konuşurken hayvan çiftlikleri sayıca azaldığı için bir baytarın büyüklüğü yüzlerce kilometreyi bulan alanda çalışmak zorunda kaldığını belirtirken 50 km uzaklıkta bulunan çifliklere gidip gelmenin zaman alan ve masraflı bir iş olduğunu belirtti.

“Genç bir doktor mezun olduktan sonra köyde kendi pratiğini kurmak için meslek örgütüne üye olduktan sonra yasa gereği en az 4. kategoride tedavi merkezi açmalı ve kendisi ile hizmet anlaşması yapacak olan çifçilerin gelmesini beklemeli. Diğer bir seçenek ise bir grup pratiğine atanması veya birden çok veteriner hekime ihtiyaç duyulan büyük bir çiftliğe tayin edilmesidir. Ayrıca çiftlik hayvanları ile çalışmak kimisine cazip gelmiyor. ”

Razgrad ilinde toplam 62 veteriner tıp uzmanının kayıtlı olduğunu belirten dr. Shterev, büyük bir bölümünün ilde gelişmiş olan kuş yetiştiriciliği sektöründe ve İsperih’teki domuz çiftliğinde istihdam edildiğini kaydederken yine aynı büyüklükte olan Silistra ili genelinde çalışan baytar sayısının sadece 16-17 kişi olmak üzere son derece yetersiz olduğuna dikkat çekti.

Ülkedeki gençler veterinerliği seçmeleri konusunda nasıl ikna edilebilir sorusuna yanıt veren dr. Shterev, şöyle konuştu:

“Sanırım Birliğimiz bu yönde etkinlikler düzenlemeli. Örneğin bundan 2-3 sene önce Razgrad’da ana okul çocukları için veteriner kliniklerde ziyaretler yapılırdı. Bu tür tanıtım etkinliklerinde fayda var. Et ve süt veren hayvanlara gelince ise sanırım hayvancılığın gelişmesi ve çiftçilerin kazançlı olmaları durumunda çiftliklerde çalışan veterinerlerin gelir düzeyi cazip olabilir. Çünkü pratik kurmak için en az araç ve belirli tıbbi teçhizat gereklidir. ”

Gıda Güvenliği Ajansı gibi denetim organlarında da veteriner hekimlere ihtiyaç olduğunu belirten Bulgaristan Veterinerler Birliği Razgrad Şube Başkanı, hayvan yetiştirme tesislerinde her türlü kontrol uygulayan ve pratisyen baytarları da denetleyen devlet veterinerlerinin bazı yerlerde bir belediyeden sorumlu olmak yerine iki belediyeye bakmak zorunda kaldıklarının altını çizdi.

“Onlar üzerindeki iş yoğunluğu da hayli büyük. Her odada dosyalarla dolu büyükçe dolaplar var. Her ne kadar elektronik sistem mevcut olsa da yasa gereği özellikle hastalık önleme devlet programı ile ilgili olan her şey 5 yıl zarfında kağıt üzerinde de muhafaza edilir. ”

Aşılama ve hayvanlarda hastalık testlerinin insanlar tarafından tüketilen ürünlerin sağlıklı olması açısından önemli olduğuna dikkat çeken dr. Shterev, veteriner kıtlığının getirdiği riskler nedir sorusu üzerine özellikle dağlık ve yarı dağlık olan ücra bölgelerde et ve süt veren hayvanların yetiştirildiği çiftliklerin her çeşit veterinerlik hizmeti kapsamı dışında kalması veya tek bir baytarın çalıştığı bölgelerde gerekli hizmetin verilememesi riskine işaret etti.

Hem Bulgaristan’da hem Avrupa Birliği genelinde özellikle hayvancılık, gıda güvenliği, zoonozların önlenmesi ve kamu sağlığı alanlarında çalışacak nitelikli veteriner tıp uzmanlarına duyulan ihtiyaç artmaktadır. Çalışma şartlarının iyileştirilmesi ve genç kadronunun cezbedilmesi yönünde doğru önlemlerin alınması ve dengeli politikanın izlenmesi yolu ile kriz daha da derinleşmeden veterinerlikte kadro kıtlığı giderilerek sektörün sürdürülebilir şekilde gelişmesi sağlanabilir.

Pleven Tıp Üniversitesi bünyesinde önümüzdeki akademik yıldan itibaren Veteriner Tıp Fakültesinin açılmasına ilişkin alınan karar, bu doğrultuda atılan doğru bir adım olurken asıl önemli olan, gençlerin kendilerine pek te cazip gelmeyen bu mesleği seçmeleri konusunda ikna edilmesinin yollarının bulunmasıdır.

Kaynak  : BNR Şumen Radyosu

Söyleşi  : Ayşe Latif

Çeviri  : Tanya Blagova

Fotoğraflar: BTA