Ortaçağ keşişlerinin izinden – İvanovo kaya manastırının gizli yüzü

Eklenme 03.09.2025 05:05

Photo: Milen Yordanov

Rusenski Lom nehri vadisinin tepelerinde, Bulgaristan’ın en etkileyici manevi merkezlerinden biri saklıdır. Burada, 13. yüzyılda “Az. Arhangel Mihail” (Başmelek Mikail) İvanovo kaya manastırının bir parçası olarak inşa edilmiş, nehrin iki kıyısında yüksek kayalara oyulmuş hücreler, şapeller ve kiliselerden oluşan bir kompleks bulunur.

Kompleks alanında en dikkat çekici yapılardan biri, güzel ve iyi korunmuş Orta Çağ freskleriyle UNESCO’nun dünya kültür mirası listesinde yer alan “Sveta Bogoroditsa” (Kutsal Meryem ana) Kilisesi’dir. Ancak ziyaretçiler o dönemlerde geniş alana yayılan manastır kompleksinin günümüze kadar yok olmadan ulaşmış küçük bir bölümünü görebilir. Kiliselerin çoğunluğu Rusenski Lom nehrinin sağ kıyısındaki “Pismata” mevkiinde yer almaktadır.

İvanovo köyü yakınındaki “Aziz Başmelek Mihail” manastırı

Ruse Bölge Tarih Müzesi, meraklı gezginler için II. Bulgar İmparatorluğu(1185 – 1396)’nun manevi merkezine özel turlar düzenliyor.

Müzenin kuratörü ve gezi turlarının rehberi Evgeni Georgiev, Bulgaristan Radyosu’na verdiği demeçte şunları paylaştı:

“Az. Arhangel Mihail” (Başmelek Mikail) İvanovo kaya manastırının büyük bir kısmının bulunduğu „Pismata“ mevkii

"Bu turlar, ekseriyetle Rusenski Lom vadisine yürüyüş ve manastır bölümlerine ziyareti kapsayan turistik bir gezi mahiyetindedir. Yürüyüş rotasında yer yer daha dik olan patikalardan geçilir ve ahşap merdivenlerden çıkılır. Katılımcıların bu tür kısa yürüyüşler için uygun giyinmeleri gerekli, su, şapka vb taşımaları ve dikkatli olmaları tavsiye edilir. Güvenlik açısından gezi gruplarının 15 kişiyi geçmemesi önerilir. Yürüyüş süresi gruplara ve insanlara bağlı olarak genelde 3-4 saattir.”

Kiliseler, şapeller ve hücrelerle oyulmuş kaya kütlesinden geçiş, iyi bir fiziki kondisyonu gerektirir. Evgeni Georgiev, grupları 13. e 14 yüzyıllar arasında İvanovo kaya manastırının altın çağının tarihini anlatan ve freskleri günümüze kadar canlılığını koruyabildiği için özellikle seçilen sekiz ana kompleksinden bazılarına götürür.

Yantra nehri hikayeler anlatıyor: muhteşem kayalar ve yeşil tüneller arasında kano ile gezi

Tuna’nın güneyinde – Rusenski Lom Nehri vadisi ve turistik hazineleri

Еvgeni Geogrgiev şöyle devam etti: "Gezi turunun ilk ziyaret durağı, Çar II. İvan Asen’den aldığı bağış ile Aynaroz’dan geri dönen Patrik Yoakim (Tırnovo’nun ilk patriği(1235 – 1246))’in “Aziz Arhangel Mihail” kaya manastırının temelini attığı Saklı(gömülü) kilise kompleksidir. Patrik Yoakim, manastırın başrahibi olarak kilisede hizmet verdi. Burada duvarları fresklerle donatılmış iki korunmuş kilise var. Birinde ise Çar II. İvan Asen’in Argangel Mihail’e manastırının bir maketini hediye ettiğini tasvir eden bir fresk kompozisyonu öne çıkar.

Gezi, “Krıştelnata”(Vaftiz) Kilisesi ve İsa Mesih’e vadinin koruyucusu kabul edildiği için “Gospodev dol” (Tanrı’nın vadisi) olarak isimlendirilen mevkii gibi görülmesi gereken önemli noktalara devam eder. Yol üzerinde bal peteklerini andıran “Voşkini” kaya oluşumları, doğa ile insan arasındaki uyumu gözler önüne serer. Gezinin son noktası 14. yüzyıldan kalma freskleri bulunan Aziz Theodor Tyrone ve Theodor Statilat’a adanan en doğudaki şapeldir. Burada Azize Theofana’nın iki göksel koruyucusuna üç katlı binanın maketini sunduğunu tasvir eden bir fresk kompozisyonu karşımıza çıkar.

„Gospodev dol“ vadisinde sunak yeri

Bu gezinin gerçek değerinin yalnızca sanat şaheserlerinde gizli olmadığını ifade eden Evgeni Georgiev sözlerini şöyle tamamladı:

"Bana göre en değerli şey, geriye, çok eski bir çağa yapılan zaman yolculuğudur. Zira, manastırları 13-14. yüzyıllarda oldukları gibi görüyoruz. Bu müzeye taşınan bir şey değil, eskiden bulunduğu yerde onu görüyoruz. Arkeologlarımızın genelde temellerini ya da kalıntılarını keşfettikleri taş kiliselerinden farklı olarak burada tamamen korunmuş bir iç mekan bulunuyor. Korunmuş freskler de karşımızda çıkınca, bu zaman yolculuğu oldukça etkileyici oluyor.”

„Gömülü kilise“