Öğretim-eğitim yılının başlaması ile okul çağında olan çocukların omuzlarına büyük yük bindi desek yeri vardır. Ağır okul çantaları sorunu her ne kadar uzun yıllar gündeme getirilse de değişen bir şey yok. Neredeyse on kiloyu bulan çantaların ağırlığı, gerek okulda gerekse de evde ders çalışırken uzun saatler boyunca hareketsiz kalan çocukların otururken yanlış pozisyon almaları ile birlikte skolyoz gibi kas ve iskelet sistemi problemlerine davetiye çıkarıyor. Bu problemlerin önlenmesi için biz velilere önemli görevler düşüyor. Bu konuda bilinmesi gerekenleri, BNR Horizont Programı muhabiri Maya Dancheva’ya konuşan ortopedi ve travmatoloji uzmanı Todor Kalçev anlattı:

“Öğrencilerde skolyoz belirtilerinin görülmesi, daha çok çocuğun yanlış duruşu ile ilgili bir durumdur. Skolyoz, omurganın yana doğru eğrilmesidir. Bunun belirtisi,kürek kemiklerinin arkaya doğru çıkıntı yapması ya da omuz seviyelerinde farklılık olması ya da çocukların sırt veya bel ağrılarından şikâyet etmeleri olabilir” diyen dr. Kalçev, skolyoz ve düztabanlık arasındaki ilişkiye dikkat çekti:

“Skolyozun düz tabanlıkla da ilişkisi vardır. Düztabanlıkla ilgili ayakların yanlış yüklenmesi sonucu leğen kemiği (pelvis) yanlış pozisyona gelir ve dolayısıyla üstünde yer alan omurga eğrilmeye başlar”.

Ebeveynlerin çocukların evde yalınayak gezmelerine izin vermemeleri ve terlik giymelerinde ısrar etmeleri doğru mudur?

“Doğrudur. Bazı meslektaşlarım yalın ayak gezilmesinde fayda olduğunu söylerken bunun hangi yerlerde böyle olduğuna dair açıklık getirmiyorlar. Çocukların engebeli yüzeylerde çıplak ayak gezmelerinde fayda olsa da günlük yaşamda böyle yüzeyler bulunmadığı için çimen ve kum gibi doğal yüzeylerde yürümeleri faydalıdır. Kabartmalı yüzeyler, ayak tabanlarındaki reseptörleri uyarmak yolu ile daha iyi ayak kemerinin oluşmasını sağlar.”

Omurganın yana doğru eğrilmesi veya bir omuzun diğerine göre daha yüksek olması gibi skolyozun belirtilerini farkeden ebeveynler ne yapmalıdır?

“Skolyozun ilk evresinde çocuğun ağrı türünden hiçbir şikayeti olmayabilir. Anne ve babalar omuzlarda herhangi bir deformasyonun meydana geldiğini farkederlerse çocuğun ortoped tarafından muayene edilmesini sağlamalı.”

Bu deformasyonlar hangi yaşta en sık meydana gelir?

“Öğrencilik yaşında. Okul çantaları ağırlaşınca çocukların duruşu bozulmaya başlar. Omurga kasları çocukluk yaşında yeterince gelişmiş olmadığı için çocuğu hangi pozisyona getirirseniz o pozisyonda kalır. ”

Çocuklarda bazen ağrı şikayeti olur. Büyüme ağrıları neye bağlıdır?

“Büyüme ağrıları genellikle bacaklarda, diz bölgesinde, baldır ve ayak bileklerinde hissedilir. Her ne kadar büyüme ağrısı olarak anılsa da, büyüme bölgelerinde bir nevi stres olduğuna ilişkin veriler yok. Kızlarda daha sık olmak üzere 3 ile 12 yaş arasındaki çocuklarda bu tür şikayetlerin olması mümkün.”

Günümüz çocukları ders çalışırken uzun zaman ekran karşısında kalıyor. Doğru vücut pozisyonu nedir? Yatarak ders çalışılması doğru mu?

“Okullu çocukların derslerini çalışmaları, ev ödevlerini yapmaları büroda veya okul sırasında olmalı, oturarak ve ekrana mesafe şartına uyarak çalışılmalı. Çocuğun ders çalışırken yatması, bel kemiğinini yanlış yüklenmesine ve dolayısıyla skolyozdan farklı omurga eğriliğine yol açabilir” diyen ortopedi uzmanı, aktif büyüme çağında sporun önemine dikkat çekti:

“Spor, omurgayı saran ve doğru pozisyonda olmasını sağlayan paravertebral kasları geliştirdiği için bu yaşta son derece önemlidir. Vücudun her iki yarısının eşit çalıştığı sözüm ona simetrik sporları tavsiye ederim. En faydalı spor yüzmedir. Atletizm de faydalı bir spordur” diyen dr. Kalçev, öğrencilerde kas-iskelet sistemi problemlerini önlemek için yapılması gerekenleri anlattı:

“Hareket aygıtı önlemleri, daha 1. sınıfta başlamalı. İhtiyaç halinde veya ebeveynin bir problem farkettiğinde doktora danışılmalı. Büyüme sürecinde bir şey kaçırmamak için yılda bir defa ortopedi uzmanına gidilmesinde büyük fayda var”.

Kaynak: BNR Horizont Programı

Röportaj: Maya Dancheva

Çeviri: Tanya Blagova