Bulgaristan'ın ilk Anayasası olan Tırnovo Anayasası, 16 Nisan 1879'da oylamaya sunularak Kurucu Meclis milletvekilleri tarafından imzalandı. Bu şekilde, 1878’deki Osmanlı hakimiyetinden Kurtuluş sonrasında yeni Bulgar devletinin inşasının yasal dayanağı sağlandı.

İlk Kurucu Meclis oturumuna, kurulmak üzere olan Bulgaristan Prensliği topraklarından 230 mebus ve Prens Dondukov-Korsakov'un Tırnovo Anayasası taslağını hazırlayan özel temsilcisi Sergey Lukiyanov iştirak etti. Osmanlı idaresi altında kalan Trakya ve Makedonya’daki Bulgarlar’ın temsilcilerinin bu toplantıya katılmasına müsaade edilmedi.

Kurucu Meclis'te ruhban sınıfı temsilcileri, ilçe mahkemeleri ve saire kurumların başkanları olmak üzere toplam 117 Bulgar milletvekili yer aldı. 89 milletvekili halk tarafından seçilmiş, 24 milletvekili ise Bulgaristan'daki çeşitli toplulukların temsilcileri olarak doğrudan Prens Dondukov-Korsakov tarafından atanmıştı. Bu durundan yüzyıllar süren Osmanlı hakimiyetine rağmen Bulgar halkının, parlamento çalışmaları gibi kendilerine yabancı olan bir faaliyette öngörülü bir tutum sergileyecek yetenekli ve göreve layık temsilciler çıkarabildiği sonucuna varılabilir. Milletvekilleri arasında, tarihçi Simeon Radev'in aynı başlığı taşıyan kitabında bahsettiği gibi, modern Bulgaristan'ın ilk kurucuları yer aldı.

Tırnovo'da toplanan Kurucu Meclis’in oturumlarını, Berlin Antlaşması'nı imzalayan Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Avusturya-Macaristan, Rusya ve Osmanlı Devleti’nin temsilcileri de izlendi. Avrupa’da çıkan gazeteler oturumlara muhabirler gönderdi.

"Uyanış Devri ve Kurucu Meclis" Müzesi'nin de bünyesinde yer aldığı Tırnovo Tarih Müzesi’nin Müdürü tarihçi Dr. Ivan Tsırov, radyomuza konuşurken o dönemde Bulgaristan'da en büyük salonTırnovo’da yer aldığı ve Tırnovo'nun Osmanlı hakimiyetine girmeden önce Bulgaristan'ın merkezi ve başkenti olduğu hatırası hâlâ canlı olduğu için Kurucu Halk Meclisi’nin başka yerde değil, Tırnovo'da toplandığını belirtti ve şöyle devam etti.

“Bu dönemle ilgili dikkat çeken bir husus da, milletvekillerinin hiçbirinin oturumları kaçırmamasıdır. Oturumlar, Metropolit I. Antim başkanlığında başladı. Ancak daha ilk günlerden itibaren hararetli tartışma ve bağrışmalar arttıkça Meclis’in kontrol altına alınmasının zor olacağını anlayan Meclis Başkanı, belediyeden bir hizmetçiye zil bulmasını söyledi. Hizmetçi bir Türk mektebine giderek okul zili getirdi. Bu zil, bir yandan Kurucu Meclis’te kullanılmış olduğu için, diğer yandan ise 1472 yılında İran'da pirinçten üretilen ve taşlarla süslenmiş bir mücevher olduğu için günümüzde de müze için çok değerlidir. Ayrıca bu zilin bir parçasına Kur'an-i Kerim’den bir ayetin Farsça kazınılmış olması da dikkat çekicidir”.

İlginç diğer bir husus ise her gün yapılan oturumlarda onaylanan her şeyin stenografi yöntemi ile kaleme alınarak akşamları çözülüp yazıya aktarılması, geceleri ise Lüben Karavelov'un ortaklarından biriyle birlikte binanın bodrum katında kurduğu matbaada basılmasıdır. Sabahları milletvekillerine bir önceki günkü oturumun tutanaklarını basılı olarak verilirdi.

Müze müdürü Dr. Ivan Tsırov yakında müzede, matbaa modelinin olacağı bilgisini paylaştı. Tırnovo Anayasası'nı imzalayanlar, devlet işlerinde deneyimsiz olmakla birlikte vizyon sahibi insanlardı. Ivan Tsırov "Vizyonları sadece yarını değil, yıllar sonrasını da kapsıyordu, o zamanki milletvekilleriyle şimdiki milletvekilleri arasındaki fark da bu zaten" diye konuştu.

Tırnovo Anayasası'nın hazırlanıp oylandığı bina, dönemin en ünlü mimarı olan usta Kolü Fiçeto tarafından tasarlanıp inşa edilmiştir. "Bu bina belediyeye, mahkemeye ve diğer bazı idari birimlere ev sahipliği yapmıştır” diyen Tsırov, Kurucu Meclis binasını yalnızca şehrin değil, genel olarak Bulgaristan'ın çağdaş simgelerinden biri olarak tanımladı:

"Yakın çevresinde, yaklaşık 400 yıl boyunca Tırnovo'nun merkezi olan küçük bir meydan var ve Osmanlı İmparatorluğu'ndaki bir şehirde olağan olduğu üzere, bu merkezin etrafında o dönemin şehir planlamasında olmazsa olmaz olan bazı yapılar yer alıyor. Elbette, tüm idari hayatın gerçekleştiği en önemli bina olan konak ve hemen yanında, doğal olarak, hapishane bulunuyor. Yan tarafında ise, eski arşivin hala ayakta kalan deboy binası yer alıyor. Devlet arşivinin modern binasının inşa edildiği yerde ise, eskiden yerel mahkeme bulunuyordu. Kolü Fiçeto bu binayı, 1872'den 1874'e kadar 2 yıl içinde inşa etti”.

Haber  : Gergana Mançeva

Çeviri  : Emine Bayraktar ve Tanya Blagova