Një libër unik ndjek të kaluarën dhe të tanishmen e vendeve të shenjta, të cilat e rrethojnë si një gjerdan kryeqytetin tonë dy milionësh. Përmbledhja me 17 artikuj zbulon rolin dhe rëndësinë sociale të këtyre vendeve shpirtërore si dhe fakte kureshtare dhe legjenda, lidhur me to.
“Vendet e shenjta në rrethin e Sofjes. Kulte, tregime, figura” – kështu quhet botimi që doli para pak kohe në treg dhe që është vepër e Institutit për Etnologji dhe Folkloristikë me Muze Etnografik pranë Akademisë Bullgare të Shkencave. Në të shkencëtarët hedhin dritë mbi manastire, paraklise, faltore pak të njohura dhe ajazma në kryeqytet dhe në periferitë e tij. Gjatë Mesjetës, kur qyteti Sredec zhvillohej si një qendër shpirtërore, numri i manastireve në rajon arrinte në 120. Pjesë prej tyre kanë mbijetuar deri në ditët tona dhe vazhdojnë të ushtrojnë forcën e tyre tërheqëse. Autorët e përmbledhjes janë historianë, etnologë dhe filologë dhe shqyrtojnë tema si respektimi i sotëm i shenjtorëve, roli i internetit në popullarizimin e udhëtimeve të pelegrinazhit në “Malin e shenjtë” të Sofjes, legjenda interesante etj. Kështu për shembull, mësojmë se në rajonin e fshatit Vlladaja ka një faltore me kryq, të ngritur në vendin që është lidhur me një legjendë të lashtë. Sipas saj, pikërisht aty kanë qëndruar murgjit që kanë transferuar lipsanet e Shën Ivan Rillskit. Por kanë ndodhur ngjarje për të cilat shenjtori i ka mallkuar banorët e fshatit që kur të mos merren vesh njeri me tjetrin dhe të nxjerrin bukën e gojës me punë të rëndë fizike. Zbulojmë hollësira interesante për manastirin “Shtatë fronet”, i cili është me 7 paraklise, të kushtuar 7 shenjtorëve të ndryshëm ose për Manastirin e Alinos nga shekujt XVI-XVII me ikonat unike, ku çdo vit në ditën e festës kishtare Ngjitja në qiej e Zotit Krishtit zhvillohet në panair.
Çfarë është qëndrimi i bullgarëve ndaj këtyre vendeve të shenjta në periferinë e kryeqytetit tonë të zhytur në smog dhe kaos?
“Studimet tona tregojnë, se janë shumë njerëzit që udhëtojnë dhe vizitojnë këto vende – përgjigjet prof. Allbena Georgieva, hartuese dhe redaktore e librit. – Kuptohet se ka një farë modë në këtë, por në raste të tjerra forca dominuese është nevoja. Njerëzit që nuk mund të gjejnë mjekim në mjekësinë tradicionale, kërkojnë zgjidhje të problemeve të tyre në vendet e shenjta. Po rritet dhe turizmi i pelegrinazhit. Sepse ekziston një fare kureshtje ndaj vlerave të krishtere dhe historisë. Njeri prej artikujve i është kushtuar pelegrinazhit, të pasqyruar në internet me anën e përshkrimeve të udhëtimeve. Në to blogër, para së gjithësh njerëz të rinj, ndajnë përjetimet e tyre nga kontakti me këto vende si dhe admirimin ndaj natyrës përreth.”
Në ditët tona pjesa e madhe prej manastireve të restauruar që janë rreth 40 funksionojnë. Por askush nuk mund të thotë se sa janë saktë faltoret, parakliset, ajazmat në periferitë e Sofjes. Në libër i kushtohet një vëmendje të veçantë kultit ndaj shenjtorëve mjekë. I tillë është rasti, p.sh. me Shenjtorët Kozma dhe Damjan, të cilëve u është kushtuar njeri prej parakliseve në Manastirin në Obradovci. Banorët e Sofjes besojnë, se aty bëhen mrekulli, në saj të ujit mjekues të ajazmës. Të dy shenjtorëve u është kushtuar dhe Manastiri Cërnogorski në fshatin Giginci për shkak të ajazmës dhe për të cilin ka legjenda të shumta. Vet manastiri, i cili është rinovuar me dhurime dhe fonde evropiane, është kthyer në një qendër shpirtërore të tërë rajonit.
Çfarë publiku i është orientuar botimi?
“Rretheve shkencore, publikut të gjerë – thotë prof. Georgieva. – Pranë librit ka një CD me fotografi dhe klipe prej festave fetare në Manastiret në Alino dhe Kladnica. Përmbledhja përmban tregime në vetën e parë, si edhe intervista me pelegrinë dhe priftërinj.”
Përgatiti në shqip: Sofia Popova
Në kryeqytetin shqiptar të Tiranës u zhvilluan Ditët e Kulturës Bullgare, njoftoi Ambasada e Republikës së Bullgarisë në Shqipëri. “Të inkurajuar nga Dita e Iluministëve të Popullit që e festuam së fundmi, ne bëmë çmos për t'i njohur miqtë tanë..
Në vitin 2024 mbushen 200 vjet nga shfaqja e së ashtuquajturës "Abetare me mësime të ndryshme" . Ky është titulli origjinal i librit i njohur më mirë si “Abetarja e Peshkut”, autor i së cilës është rilindësi i shquar Dr. Petër Beron. Bëhet..
Shkrimtare, përkthyese, gazetare, përfaqësuese e bullgarëve në Komitetin për Pakicat Kombëtare në Shqipëri, Milena Selimi nuk rresht së promovuari kulturën, letërsinë, vlerat dhe traditat bullgare. Një nga arritjet e saj profesionale më të fundit është..
Në kryeqytetin shqiptar të Tiranës u zhvilluan Ditët e Kulturës Bullgare, njoftoi Ambasada e Republikës së Bullgarisë në Shqipëri. “Të inkurajuar nga Dita..