Çdo vit të dielën e parë të marsit nëfshatin e malit Rodopa Shiroka Llëka organizohet tubimi tradicional i quajtur bullgarisht “Pesponedellnik”. Riti po rikthehet në fshat pas një pauze dyvjeçare për shkak të epidemisë së koronavirusit.
Sivjet në të, gjashtë ansamble nga krahina të ndryshme folklorike nën tingujt e zileve do të kryejnë një ritual për të larguar të keqen. “Pesjaci” janë një grup burrash të maskuar, zakonisht të rinj, të veshur me kostume nga lëkurat e tëra të deleve me qimet jashtë. Lëkurat vihen mbi fytyrë dhe kanë dy vrima të prera për sytë dhe një për gojën. Për të theksuar sytë dhe gojën, rreth vrimave janë qepur rrathë prej pëlhure të kuqe. Për t’i dhënë fytyrës një pamje më mashkullore mbi të qepen mustaqe dhe mjekra. Në maskën e bërë në këtë mënyrë, disa vendosin brirë dash, derri ose kau.

Burrat e maskuar të quajtur “pesjaci” shkojnë shtëpi më shtëpi për të larguar të keqen me zhurmën e këmborëve të tyre dhe për të sjellë shëndetin dhe bereqetin. Pasi rrethojnë të gjithë shtëpitë, “pesjakët” shkojnë në sheshin e fshatit, ku prezantojnë ceremoninë e dasmës së nuses dhe plakut të grupit, lindjen, plugimin dhe mbjelljen.
Muzeu rajonal etnografik në natyrë "Etër" është krijuar si qendër për studimin e kulturës tradicionale të banorëve të Ballkanit, por sot në këtë vend unik pranë Gabrovo ringjallen zakone dhe tradita nga kalendari bullgar, ndërsa një ekip prej 70..
Në Rodope, kosi është simbol i shëndetit, jetëgjatësisë dhe traditës. Nga data 29 deri më 31 gusht 2025, fshati Momçillovci është mikpritës i Festivali i Kosit – një festë që bashkon kulturën, kuzhinën dhe zakonet e Rodopëve. Ngjarja tre-ditore..
Në fshatin Smilec të Dobruxhës, shalqiri nuk është një frut i zakonshëm, por një legjendë e vërtetë. Më 30 gusht 2025, ringjallet përsëri Festivali Kombëtar i Marmelatës prej Shalqiri– eliksiri i ëmbël, të cilin vendasit e quajnë edhe "mjaltë pjepri"...