Në një këngë të njohur bullgare këndohet se vera tanimë është “vetëm gjoja”, përderisa vjen era e specave të pjekura. Javët e para të vjeshtës janë koha e një pune këmbëngulëse, më në veçanti për bullgarët, të cilët vet i rrisin frutat dhe perimet e veta nëpër oborret e tyre. Pas përkujdesjeve të shumta gjatë ditëve të gjata të verës, tani është koha të mblidhet rendimenti dhe të bëhen gati për në dimër. Perimet më të kërkuara dhe të dashura janë domatet dhe specat e kuqe, jo vetëm sepse prej tyre bëhen sallata shumë të shijshme, por dhe sepse ato janë dhe pjesë bazë e lutenicës - “mbretëresha e konservave” në Bullgari. Çdo një fabrikë e autoritetshme për konserva tek ne zgjat dorë drejt recetës dhe teknologjisë për bërjen e lutenicës. Kurse ajo është shumë e ndërlikuar - një sasi më e madhe domatesh të bluara, speca të pjekura dhe patëllxhanë, ndaj të cilëve shtohet vaj, kripë, sheqer dhe merudhi të thjerra. Nuk ka bullgar, i cili të mos ta ketë ruajtur lutenicën si një shije nga fëmijëria, pavarësisht nëse e preferoni të bluar në copa më të mëdha ose në mënyrë tepër fine.
Një fakt kureshtar është se kërkimi i lutenicës në tregun e brendshëm, sipas të dhënave të prodhuesve ruhet përherë gjatë gjithë vitit. Një ulje të lehtë ka gjatë periudhës së verës, kur dalin perimet e freskëta. Prodhuesit industrial ripohojnë ringjalljen e interesit ndaj lutenicës të bërë në shtëpi dhe e shpjegojnë me krizën dhe me rendimentin e mirë prej perimeve sivjet. “Amviset e shtëpisë nuk e llogarisin punën dhe shpenzimet për korrent. Përdorin produkte përdorim personal dhe kavanoza përdorim i dytë. Kështu lutenica duket më e lirë nga ajo e prodhuar në mënyrë industriale, por kjo fare nuk është kështu”- llogarit një nga pronarët e ndërmarrjes për konserva. Por, fare të ndryshme dalin llogaritë e njerëzve, të cilët dinë sesi në mënyrë më racionale të shpërndajnë buxhetin e vet dhe për të cilët bërja e lutenicës në shtëpi është diçka si një hobi familjare dhe respektim i traditës tipike bullgare. Kështu është në shtëpinë e Dimitrina dhe Mihaill Kesovi nga qyteti Zllatica. Aty çdo një anëtar i familjes përfshihet në bërjen e lutenicës, me të cilën krenohen shumë. Fusin në të vetëm perime të rritura në kopshtin e tyre. “Sivjet rendimenti ishte shumë i mirë dhe me shumë punë dhe durim rritëm mbi 100 kilogramë speca në një sipërfaqe prej 300 metrave katrore” - thotë Mihaill Kesov:
“Sa më të mëdha dhe më të kuqe janë specat, kaq më e mirë do të dalë lutenica prej tyre. E njëjta gjë ia vlen dhe për domatet - ato duhet të jenë të pjekura shumë mirë. Përgatitja për lutenicën është që nga mëngjesi deri në mbrëmje. Çdo gjë e bëjmë jashtë në oborr, kemi vatër dhe një tavë shumë të madhe për lutenicë, ku vihen të gjitha përbërëset dhe trazohet derisa të trashet. Dhe fëmijët përfshihen në punë.”
Akoma nga hollësitë në përgatitjen e një lutenice të shijshme zbulon dhe bashkëshortja e Mihailit, Dimitrina Kesova:
“Në një zjarr të ngadaltë lihen produktet që të avullojnë, nuk mund të forcohet zjarri - çdo gjë bëhet me ngadalë dhe me shumë durim, ti vazhdimisht je rreth zjarrit dhe përzien.
Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva
Foto: BGNES dhe arkiv personal
Bullgarët janë minoriteti i tretë më i madh në Shqipëri - sipas të dhënave të fundit të regjistrimit të popullsisë në këtë vend ballkanik. Këto janë të dhënat e para zyrtare statistikore për numrin e bullgarëve atje, pasi minoriteti ynë u njoh..
"Veshjet dhe armatimet bullgare të Mesjetës së Vonë" - kështu titullohet ekspozita e re e përhershme në Kalanë "Baba Vida" në qytetin e Bullgarisë Veriperëndimore Vidin. Në të vizitorët mund të shohin veshjet, armët dhe armatimet e Mesjetës..
Hungaria mori presidencën në një moment kyç për Bashkimin Evropian, por edhe mes frikës se vendi do të bllokonte ose vononte çështje të rëndësishme të politikës së jashtme dhe të sigurisë që kërkojnë unanimitet. Vendi, i udhëhequr..
Në rreshtat e mëposhtëm, Radio Bullgaria do t'ju tregojë shkurtimisht kushtet të cilat shtetasit e huaj duhet të plotësojnë, që të përdorin ndihmën..
Burgas po pret javën e pesëmbëdhjetë evropiane të qenve, njoftoi BTA. Fillon më 6 korrik në zonën e Bazës së Kuajve në Kopshtin Detar dhe organizohet nga..
Fshati turistik Ribarica në rajonin e Tetevenit po pret edicionin e dymbëdhjetë të “Trabant Fest”, njoftuan organizatorët nga “Klubi Kombëtar Trabant”...